Agallamh le Clann Éirí Gréine

An Burcach: I gcúpla fhocal, mínigh dom cad é an grúpa atá agaibh?

Chlann Éirí Gréine: ‘S muid sluagh (grúpa) athbheochán cúltur ‘s teanga na n-Gaedheal abhaile ‘gus trasna na domhain eadar muinntear Ghaedhealach ann fosta. Ba mhaith linn do thosaidh muinntear teanga Gaeilig eadar na n-Gaedheil Mheiriceánach agus eadar gach aon muinntear Gaedheal fosta. Obaireann muid trasna na Sean Ghaedhealtachd (Albainn, Éireann, Manainn, Gailíse) chun athbheochan annseo fosta. Iarruidh muid do chur teanga dúthchais istigh san gach aon muinntear Ghaedhealach trasna na domhain ar ais aríst gan mhoill.

AB: Cén fáth ar thosaigh sibhse an grúpa seo?

CEG: Thosaidh muid suas anseo mar chonnaic muid tá sluagh Gaedheal an-mhor trasna na domhain gan nasg, gan teanga dúthchais acu, gan áit láidir sa domhain Sasannach (Astráil, Ceanada, Stáit Aontaithe, Sasuinn, Nuadh Sheálainn) agus ‘s Gaedheal láidir ead fhein gan amhras. Tabharfaidh muid teanga dúthchais chucu ar ais aríst le cuidiú Dé ‘gus chonnaic muid an t-iarraidh le h-aghaidh athbheochán nuadh Gaeilig annseo san Ghaedhealtachd (Albainn, Éireann, Manainn, Gailíse, Ceap Breatuinn, Talamh an Éisc, Eilean Naomh Eóin, Albainn Nuadh, Ápalaid, Caraliana Tuath agus Caraliana Theas fosta). ‘S gan spiorad agus gan díreach na Gaedheal trasna na dtonnta ‘gus ba mhaith linn do chur Gaeilig istigh gach aon muinntear Gaedheal ar ais aríst. Creideann muid beadh sin go h-ionntach deas mhaith fá choinne na Gaedheil abhaile sa Shean Ghaedhealtachd mar cuireadh athbheochán spiorad láidir leo fosta ‘ríst.

Obaireann muid le chéile do dhéanaidh ‘s do chur Gaeilig an príomh teanga ‘mháin san Ghaedhealtachd air ais aríst. Obaireann muid le chéile leis Gaedheil do bhunaigh Gaedhealtachd nuadh san Ápalaid ar ais aríst. Bhí Gaedhealtachd agus bhí Gaeilig an príomh teanga ‘nn eadar na 1620idí go 1880idí. Bhí Gaedhealtachd Ápalaid an-láidir le 260 bliadhain nó faoi sin. ‘S athbheochan Gaeilig ann i gCeap Breatuinn, ar Eilean Naomh Eóin agus ar Albainn Nuadh fosta. Bhí Gaeilig Laighean an-láidir ar Talamh an Éisc, ach fhuair cainnteoirí deireannach sin bás eadar 2008 go 2021. Obaireann muid chun athbheochan gan aon cánuint Gaeilig fosta. Táimid le chéile leis sluagh Gaedheal eile chun sin trasna na Gaedhealtachd agus trasna na domhain fosta.

AB: Cén áit ar rugadh sibh?

CEG: Rugadh agus togadh muid in Albainn, in Éireann, i gCeanada, san Astráil agus sa Mheiricea fosta.

AB: Bhí sibh ag troid chun an t-ábhar Gaeilge a theagasc i gcoláistí Mheiriceá, an raibh aon rath agaibh?

CEG: Seadh, obairimid chun do chuir Gaeilig sa gach aon coláiste Meiriceá Thuaidh, ach tá sin ró-dheacair anois mar an tinneas mór trasna na domhain. Agus pleanfaidh muid do thosaidh an cuid obair sin i ndhiaidh an tinneas mór againne ‘nnseo.

Ba mhaith linn do chur Gaeilig sa gach aon coláiste trasna Meiriceá Thuaidh mar ‘s faoi 132 milliúin Gaedheal ann gan amhras eadar Alasca, Ceanada, Stáit Aontaithe ‘gus Meicsiceó, ‘gus i Lár Mheiriceá fosta b’fhéidir. ‘S gach aon teanga eile ‘nn. ‘S Gearmáinis, Fraingis, Iodálais, Spáinnis, Catalónais agus teanga eile ‘nn agus cén fáth níl Gaeilig ann? ‘S an-uafasach sin agus níl sin cóir agus ceart fosta”

AB: Tá an chuid is mó de bhur n-obair déanta trí mheán na Gaeilge, an cinneadh d’aon ghnó é seo?

CEG: Obaireann muid sa Ghaeilig amhain. ‘S muinneadh muid daoine trasna na domhain san Ghaeilig fosta ‘gus cuireadh muid Béarla ‘s Fraingis don obair nuair bheith muid ‘muinneadh Gaeilig gan amhras. Ach ‘s Gaeilig an príomh teanga ‘mháin againne ‘gus ní bheadh teanga eile fúinn.

Níl obair muid in aice h-eagraíocht riaghaltas Bhaile Átha Cliath nó riaghaltas Dhún Éideann fosta mar chuaidh teanga dúthchais ar bóthar go bás cuid ‘s mó faoi gach aon riaghaltas Saor Stát. Bhí 700,000 cainnteoir dúthchais in Éireann sa 1922 nó 1923 gan amhras. Agus fhuair Gaedhealtachd bás cuid ‘s mó leis 700,000 ann leis muinntear Gaedhealach i gach aon conndae go sgéal linn anois leis eadar 20,000 go 85,000 cainnteoir dúthchais annseo ‘nois. Ach fásann Gaeilig ar ais aríst leis na Gaedheal Sgoileanna. Ach ní fheiceann daoibh clár teilifís as Gaeilig agus chuir RTÉ clár Béarla ‘s Sasuinn ar beo gach aon lá. Agus cá bhfuil clár Gaeilig?

Obaireann muid ar aghaidh leis Dòrlach go h-áiridh agus Holocausd na nGaedheal do chur teanga dúthchais amuigh trasna na Gaedhealtachd ar ais aríst agus do chur sin eadar muinntear Gaedheal trasna na domhain fosta.

AB: Cad é bhur mbarúil ar na córais ortagrafacha reatha atá á n-usáid agus agus na seanchórais a bhí á n-úsáid sna cániúintí éagsúla i saol cainte Gaelaí. Agus cé acu díobh, dar leat, ba cheart dúinn a úsáid amach anseo?

CEG: ‘S bratach Éirí Gréine sean bhratach agus sean simból na Gaedheal gan amhras. Obaireann muid athbheochán Gaedhealg Thír Eoghain anois agus Gáilig Dhail Riada fosta. Bhí muid ‘muinneadh ranganna sa dhá cánuint in Albainn agus in Éireann go h-áiridh go dtí an tinneas mór. Obaireann muid chun athbheochán gach aon cánuint Gaeilig mar tá sin rí-thabhachtach d ochur beo ‘stigh iad anois! Beadh sin an-uafasach má chiall muid gach aon nó cánúint amháin na Gaeilig. Ba mhaith linn do chur beo ‘stigh gach aon cánúint na Gaeilig mar tá siad cuid ‘s an-mhó cúltúr na n-Gaedheal.

AB: Conas is féidir le daoine a bheith i gceist?

CEG: Ar an príomh shluagh chugainne san Straoisleabhar (Facebook) agus ar ceg4000@gmail.com agus ar clanneirigreine.com fosta.